Milli Mücadelenin Başladığı Gün: 19 Mayıs
Okuma Süresi:3 Dakika, 17 Saniye
19 Mayıs 1919 tarihi Türkiye Cumhuriyeti için dönüm noktalarından biridir. Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Bandırma Vapuru ile Samsun’a ayak bastığı bu gün, İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nın başladığı gün olarak kabul edilir. Atatürk bu tarihi hem milli kurtuluş hareketinin başlangıcı saymış, hem büyük Nutuk’unu bu olayla başlatmış, doğum gününü soranlara ise 19 Mayıs’ı işaret etmiştir. “Benim ümidim gençliktir.” diyen Ulu Önder Atatürk, Türk milletinin bağımsız savaşını başlattığı bu önemli günü, geleceği emanet ettiği gençlere armağan etmiştir.
Kurtuluşa Giden Yolculuk
Birinci Dünya Savaşı sonrası şartlar iyice kötüleşmiş ve yurdun pek çok yeri işgal edilmişti. Türk milleti kurtuluş için çare ararken işgal edilen pek çok yerde Türk halkı ile işgal güçleri arasında çatışmalar yaşanıyordu. Samsun’da da Rum ve Türk halkı arasında meydana gelen çatışmalar nedeniyle İtilaf Devletleri’nin İngiliz Amirali Arthur Calthorpe, Osmanlı Devleti’nden bu karışıklığın sonlandırılmasını istedi.
Osmanlı hükümeti bu görev için Mustafa Kemal Paşa’yı 9. Ordu Müfettişliğine atamayı teklif etti. Bu teklif Mustafa Kemal Paşa için önemli bir fırsattı. Çünkü uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduğu bu umutsuz duruma oldukça üzülüyor ve bir şeyler yapmak için Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu teklifi kabul eden Mustafa Kemal Paşa, 30 Nisan 1919’da Padişah Vahdeddin tarafından 9. Ordu Müfettişliğine atandı.
16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma” adındaki eski bir vapurla Mustafa Kemal Paşa ve 18 silah arkadaşı Galata rıhtımından Samsun’a gitmek üzere ayrıldı. Atatürk, İstanbul’dan başlayan ve Samsun’da sona eren yolculuk esnasında görevli bir askerdi ve giyimi de buna uygundu ancak Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker değil, sivil olarak hareket edecekti.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüğü manzara pek parlak değildi. Şehirde İngiliz işgal kuvvetleri vardı. Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze haline getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları süre içinde hep bu sorunları düşündü, yolculukta geçirdiği uykusuz geceler sona ermemişti; şimdi de burada uykusuz geceler başlıyordu. Ama, O’nda ve O’nun gibi düşünenlerde bu azim oldukça hiçbir engel aşılmaz değildi.2
Bir hafta Samsun’da, on yedi gün de Havza’da kalan Mustafa Kemal, bu süreçte Anadolu’nun ve halkın genel durumu hakkında bilgi alarak ulusal hareketin fikirsel temellerini attı. 28 Mayıs 1919 günü müdâfaa-i hukuk cemiyetlerine gönderdiği bir genelgeyle İzmir’in İşgali’nin protesto edilmesini istedi ve bunun sonucunda tüm Anadolu’da 96 miting gerçekleştirdi. Bu durum Osmanlı Hükümetince hoş karşılanmadı ve kendisinin İstanbul’a dönmesi emredildi. Harbiye Nezareti’ne oyalayıcı bir telgraf gönderen Paşa, 12 Haziran 1919 günü Amasya’ya hareket etti ve burada bir genelge ilan ederek açıktan açığa Milli Mücadele’nin başladığını duyurdu.3
19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün sembolik doğum günü kabul edilen milli bayramımız ilk defa 1926 yılında Gazi Günü olarak Samsun’da kutlandı, 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü adıyla resmiyet kazandı. Beşiktaş’ın girişimleriyle Fenerbahçe Stadı’nda kutlanan bu ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun da katılımıyla bir spor günü haline geldi.
Bu organizasyondan bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi’nde söz alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, kutlanan Atatürk Günü’nün tüm gençliğe mal edilebilmesi için “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” adı altında her yıl yapılmasını teklif etti. Kongrede oylanan bu öneri kabul edildi ve Atatürk’ün de onayıyla yasalaştı. 19 Mayıs, 20 Haziran 1938 tarihli kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” adını aldı.3
1981 yılı, Atatürk’ün doğumunun 100. yılı olması nedeniyle Atatürk Yılı ilan edildi ve “Gençlik ve Spor Bayramı”nın adı da “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirildi.
- Emrecan Algül adlı kişinin Pexels‘daki fotoğrafı[↩]
- http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/medergi/11.htm[↩]
- https://tr.wikipedia.org/wiki/19_May%C4%B1s_Atat%C3%BCrk%27%C3%BC_Anma,_Gen%C3%A7lik_ve_Spor_Bayram%C4%B1[↩][↩]
- Bilinmiyor – imageshack.us, Kamu Malı, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19859724[↩]
